Τα Κάστρα της Αλεξανδρούπολης
Αξιόλογα ιστορικά κάστρα που κυριαρχούν στο τοπίο της Αλεξανδρούπολης και αποτελούν σημαντικά μνημεία της περιοχής.
Μάθε Περισσότερα
Ιστορικό των Κάστρων

1

Κάστρο Ποτάμου
Κατασκευάστηκε τον 14ο αιώνα για την άμυνα της περιοχής.

2

Κάστρο Άβαντα
Τα ελάχιστα εφυαλωμένα όστρακα που συγκεντρώθηκαν είναι δυνατόν να χρονολογηθούν στην υστεροβυζαντινή εποχή: πρόκειται για κεραμική στα τέλη του 13ου αιώνα ή στον 14ο

3

Νεότερες Αποκαταστάσεις
Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει προσπάθειες αναστήλωσης και ανάδειξης των κάστρων.
Αρχιτεκτονικά Χαρακτηριστικά
Κάστρο Ποτάμου
Παραλληλόγραμμο σχήμα με πέτρινα τείχη, πύργους και επάλξεις. To κάστρο βρίσκεται σε ένα χαμηλό ύψωμα, που απ’ όλες του τις πλευρές εκτός από τη νότια, προστατεύεται από απόκρημνα, σχεδόν κατακόρυφα, βράχια.
.
Κάστρο Άβαντα
Ορθογώνιο σχήμα με ψηλούς πέτρινους πύργους και επιβλητική είσοδο. Η πύλη υπολογίζεται πως είχε πλάτος 2,50 - 2,80 μ. και το κατώφλι της βρισκόταν ψηλότερα από το έδαφος. Προστατεύονταν αποτελεσματικά από τους δυο πύργους που την πλαισιώνουν. Το άνοιγμα της εισόδου έκλεινε με δίφυλλη θύρα. Ο πύργος της πύλης ήταν διώροφος και οι όροφοι χωρίζονταν μεταξύ τους με ξύλινο πάτωμα.
Κοινά Στοιχεία
Και τα δύο κάστρα χαρακτηρίζονται από στιβαρή πέτρινη κατασκευή.
Στρατηγική Θέση
1
Στρατηγική Θέση
Τα κάστρα ήταν χτισμένα κοντά στον ποταμό Έβρο, σε στρατηγικές τοποθεσίες. Και τα δυο έλεγχαν διαβάσεις προς την ενδοχώρα της Θράκης. Από εδώ περνούσαν φυσικές διαβάσεις προς την ορεινή Ροδόπη και από εδώ μπορούσε κανείς να προχωρήσει προς τη Συκορράχη και από εκεί μέσω της Εγνατίας οδού να φτάσει στην Κομοτηνή.
2
Έλεγχος Εμπορικών Οδών
Με αυτή τη θέση, μπορούσαν να ελέγχουν τις εμπορικές διαδρομές στην περιοχή. Τα φρούρια του Ποτάμου και του Άβαντα αποτελούσαν την πύλη εισόδου από το Θρακικό πέλαγος, το Δέλτα του Έβρου και την Ανατολική Θράκη προς τη Δυτική και τη βαλκανική ενδοχώρα (Βόρεια Θράκη).
3
Άμυνα της περιοχής
Τα κάστρα αποτελούσαν σημαντικό αμυντικό σύστημα για την περιοχή. Η θέση είναι πολύτιμη, γιατί βρίσκεται πάνω σε περάσματα προς την πεδιάδα και την ορεινή ενδοχώρα της Ροδόπης αλλά και γιατί επιτηρεί την περιοχή του Δέλτα του Έβρου και την ακτή του Θρακικού πελάγους, χωρίς αυτό να σημαίνει πως κάθε κίνηση θα γινόταν πάντοτε και αμέσως αντιληπτή από το φρούριο του Ποτάμου. Πάντως μπορεί να ενημερώσει τους κατοίκους της περιοχής καθώς και τις στρατιωτικές δυνάμεις που ενδεχομένως φρουρούν τον τόπο και τα περάσματα. Επιπρόσθετα μπορεί να προσφέρει καταφύγιο σε περίπτωση εχθρικής επιδρομής είτε από την ξηρά είτε από τη θάλασσα.
Ο Ρόλος των Κάστρων

1

Στρατιωτική Σημασία
Τα κάστρα υπήρξαν σημαντικά στρατιωτικά οχυρά κατά τη διάρκεια των πολέμων. Είναι έργο περιφερειακού ή τοπικού αξιωματούχου ή ίσως προϊόν τοπικής συλλογικής δραστηριότητας. Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για έργο επειγουσών περιστάσεων.

2

Ιστορικές Πηγές
Η θέση αναφέρεται από τα μέσα του 14ου αιώνα με το όνομα Güvercinlik. Ο Bertrandon de la Broquièrem είναι ο παλαιότερος δυτικός περιηγητής που πέρασε από εδώ (1433), είδε το φρούριο σχεδόν εγκαταλελειμμένο και το αναφέρει με το όνομα Coulony. Η περιγραφή της κατάστασης του φρουρίου πάντως δεν επιτρέπει να υποθέσουμε ότι δεν εγκαταλείφθηκε αιφνιδίως, ότι δεν καταστράφηκε και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκε αμέσως και ότι η παρακμή και ο αφανισμός του ήταν μεν σταδιακός όχι μακροχρόνιος δε αφού μέσα σε εφτά έως οκτώ δεκαετίες μετά την τουρκική κατάκτηση είχε εγκαταλειφθεί. Ο Εβλιά Τσελεμπί, Οθωμανός εξερευνητής, είδε το φρούριο εγκαταλελειμμένο και κατεστραμμένο, ωστόσο εντόπισε έναν πύργο με τέσσερις γωνίες.

3

Σύμβολο Ισχύος
Τα κάστρα συμβόλιζαν την ισχύ και την επιρροή όσων τα κατείχαν. Η γειτονική Τραϊανούπολη είχε παρακμάσει, επομένως πρέπει να δοθεί βάρος σε άλλα σημεία άμυνας. Οι επιδρομές των Καταλανών, οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι αλλεπάλληλες επιδρομές τουρκικών σωμάτων εξηγούν την επιλογή του σημείου.
Η Σημασία για την Κοινότητα
Τουριστικός Πόλος
Αποτελούν σημαντικό τουριστικό πόλο έλξης για την ευρύτερη περιοχή.
Πολιτιστική Κληρονομιά
Τα κάστρα αποτελούν σημαντικά στοιχεία της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ταυτότητα της πόλης
Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας και της ταυτότητας της Αλεξανδρούπολης.
Προσπάθειες Ανάδειξης
Συντήρηση και Αναστήλωση
Τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για την αποκατάσταση και ανάδειξη των κάστρων.
Εκπαιδευτικές Δράσεις
  • Διοργάνωση εκδηλώσεων
  • Ξεναγήσεις για επισκέπτες
  • Εκπαιδευτικά προγράμματα για μαθητές
Συμπεράσματα και Προοπτικές
Τα κάστρα του Ποτάμου και του Άβαντα αποτελούν σημαντικά ιστορικά μνημεία της Αλεξανδρούπολης με πλούσια ιστορία και αρχιτεκτονική. Η συνεχιζόμενη προσπάθεια ανάδειξης και ανάπλασής τους θα συμβάλει στην ενίσχυση της τοπικής ταυτότητας και στην προσέλκυση περισσότερων επισκεπτών.
Made with Gamma